تحلیل روابط خویشاوندی در حماسه های ملّی ایران از دیدگاه انسان شناسی ساختارگرا

Authors

  • رضا ستاری دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
  • شهرام احمدی استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
  • مرضیه حقیقی دانش ‏آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
Abstract:

یکی از بنیادی‏ترین مباحث انسان‏شناسی، مطالعۀ روابط خویشاوندی، شیوه‏های همسرگزینی و پیوند ازدواج است که از دیرباز مورد توجه نظریه‏پردازان این حوزه‏ قرار گرفته است. متون کهن حماسی ما، به‌رغم بهره‏مندی از منابع عظیمی از افسانه‏ها و روایات برخاسته از زندگی مردم، بازتابندۀ مهم‏ترین مسائل اجتماعی، فرهنگی و انسان‏شناختیِ مردم ایران باستان‌اند. با توجه به جایگاه درخور این آثار برای تحلیل مسائل انسان‏شناختی، تاکنون جز شاهنامۀ فردوسی، به سایر حماسه‏های ملی از این منظر توجه چندانی نشده است. در این پژوهش، به بررسی روابط خویشاوندی در شاهنامه و حماسه‏های ملی متأثر از آن، از دیدگاه نظریۀ انسان‏شناسی ساختاری کلود لوی‌ـ استروس پرداخته شده است. استروس با تکیه بر نظریۀ تقابل‏های دوگانه، خانواده و نظام خویشاوندی را به‌منزلۀ نخستین قرارداد اجتماعی و نقطۀ آغاز فرهنگ بشری در تقابل با طبیعت قرار می‏دهد. از نظر او، برون‏همسری در تقابل با درون‏همسری (ازدواج با محارم)، نشان‏دهندۀ تقابل اساسی فرهنگ/ طبیعت است. بر این اساس، در این پژوهش به ‏تقابل‏های مهم قابل طرح در روابط خویشاوندی حماسه‏های ملی، از دیدگاه انسان‏شناسی ساختارگرا، پرداخته شده است. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که بر نظام خویشاوندی این متون، تقابل‏هایی همچون تقابل ایران/ انیران، زن/ مرد، برون‏همسری/ درون‏همسری، پدرسالاری/ مادرسالاری، پدرمکانی/ مادرمکانی و... حاکم است که وامدار اندیشۀ تقابل‏گرایِ اساطیر کهن ایرانی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

روابط خویشاوندی گونه‌های یونجه (Medicago) در ایران

آنالیز فیلوژنی 23 گونه از جنس یونجه (Medicago) در ایران بر اساس داده‌های حاصل از 90 صفت ریخت شناسی و به روش Maximum Parsimony تعبیه شده در نرم افزارPAUP با استفاده از جستجوی ابتکاری(Heuristic) و گزینه تبادل شاخه دو نیمه شدن و اتصال مجدد درخت صورت گرفت. از تجزیه و تحلیل صفات با وزن دهی متوالی با استفاده از شاخص سازگاری تصحیح شده، درختانی با روابط فیلوژنی بهتر و حدود اطمینان کلادهای بیشتر نسبت ب...

full text

رنگ و نیرنگ در حماسه ملی ایران

کشف نقطه آسیب‌پذیری قهرمانان بر پایه اصل حماسی نیرنگ استوار است و شیوه‌ای که برای این منظور پیدا می‌شود بر محور جادو و اطلاعاتی است که ژرف ساخت آن برتری یک پهلوان را در میدان نبرد رقم می‌زند. دست‌یابی به نقطه شکست‌پذیری قهرمان کار هر کسی نیست و جنگجویان معمولی نمی‌توانند به آن دست‌یابند. سیمرغ می‌تواند راز این قهرمانی را به قهرمان بیاموزد و در مورد آشیل نیز این گونه است یعنی کسی که راز رویینه ...

full text

کردار شناسی گرشاسپ در اساطیر و حماسه های ملی ایران

هدف از نگارش این رساله شناخت گرشاسپ و تحلیل کردارهای آیینی و پهلوانی او در ادبیّات گاهانی و متون دینی و سنّتی مزدیسنان، متون تاریخی کهن و حماسه های ملّی ایران بوده است. راه نیافتن برخی کردارهای او از اوستا به ادبیّات دور? اسلامی ایران ، تبدیل گرشاسپ اساطیری به بَدَل حماسی اش یعنی سام در شاهنامه، غفلت ورزیدن بیشتر سرایندگان حماسه های ملّیِ پس از شاهنامه از اسطور? گرشاسپ ، روایت اساطیری خشکی ستیزی گرشاسپ...

15 صفحه اول

انسان کامل از دیدگاه روان شناسی

رابطه میان مفاهیم انسان و مفاهیم مذهبی ریشه ای عمیق به قدمت پیدایش اولین اجتماعات انسانی و شاید آغاز سخن گفتن و جدل کردن داشته باشد و مسئله مورد بحث و قابل توجه اغلب دانشمندان ومکاتب مختلف بوده است .در این میان هدف غایی انسان که در سالهای 1126-1196 میلادی توسط ابن رشد و ابن میمون ‘ آن هم جهت ارتباط دادن به ایمان و خرد مطرح می شود‘ تقریبأ همان است که هشتصد سال بعد یعنی در فاصله سالهای 1902-1987 ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 3

pages  349- 370

publication date 2016-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023